Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2010

Μάθημα εργαλείων χειρός (1) - Τα πριόνια.

      Σήμερα λέω να  ξεκινήσουμε μια σειρά άρθρων για την εκμάθηση της χρήσεως των εργαλείων χειρός, που είναι απαραίτητα για τις οργανοκατασκευές μας. Τα άρθρα αυτά  θα βοηθήσουν τους νεοεισερχόμενους,  στην κατασκευή μουσικών οργάνων , αλλά θέλω να πιστεύω πως και οι πιο προχωρημένοι θα βρουν χρήσιμα στοιχεία για την σωστή χρήση των εργαλείων τους.
     Ξεκινάμε λοιπόν υπενθυμίζοντας  πως η ασφαλής χρήση των εργαλείων είναι ένας σημαντικότατος παράγοντας, για τον συγκεκριμένο λόγο πρέπει να τηρείτε τους γενικούς  κανόνες ασφαλείας που ήδη έχουμε αναρτήσει σε προηγούμενο post ,αλλά και τους ειδικούς κανόνες για κάθε ξεχωριστό εργαλείο όπως θα αναφέρουμε παρακάτω.
     Θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω όσο γίνεται πιο παραστατικά ,μέσω του ιστολογίου, την σωστή χρήση των σημαντικότερων και πλέον απαραίτητων εργαλείων χειρός, για είστε σε θέση να τα χρησιμοποιείτε με ασφάλεια και σιγουριά. Στο τέλος των αναρτήσεων της κατηγορίας «εργαλειοχρησία» θα είστε σε θέση να χειριστείτε τα περισσότερα εργαλεία  για να προχωρήσετε στην κατασκευή ενός έγχορδου μουσικού οργάνου.
Α) ΠΡΙΟΝΙΑ ΧΕΙΡΟΣ
       Τα πριόνια χειρός τα χρησιμοποιούμε για την κοπή του ξύλου (πριόνισμα) στις επιθυμητές διαστάσεις. Η κοπή γίνεται με την παλινδρομική κίνηση του πριονιού  μέσω των δοντιών της πριονολεπίδας. Κάθε δόντι στην ουσία είναι και ένα ξεχωριστό κοπτικό εργαλείο που εισχωρεί μέσα στο υλικό που θέλουμε να κόψουμε και αφαιρεί  λεπτά ξυλομόρια .Εάν κοιτάξουμε την οδόντωση ενός πριονιού θα δούμε πως τα δόντια έχουν κλίση ,συνήθως ακολουθούν μια εναλλασσόμενη τοποθέτηση, ένα δόντι αριστερά ένα δεξιά, αυτό ονομάζεται τσαπράζι και είναι απαραίτητο ώστε το πριόνι να μην σφηνώνει στο εσωτερικό του ξύλου κατά την διάρκεια του πριονίσματος ,εάν η πριονόλαμα δεν είχε οδόντωση με τσαπράζι θα κολλούσε συνεχώς μέσα στο ξύλο και το πριόνισμα θα ήταν αδύνατον.
     Τα πριόνια που χρησιμοποιούμε για την κοπή του ξύλου ονομάζονται ξυλοπρίονα , έχουνε δε συνήθως ξύλινη λαβή και εναλλασσόμενο τσαπράζι .Στο σχ. 1 μπορείτε να δείτε διάφορα είδη ξυλοπρίονων που χρησιμοποιούν οι οργανοποιοί ενώ στο σχ. 2 διάφορα είδη οδόντωσης.
     Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο των πριονιών είναι ο αριθμός των δοντιών που πρέπει να είναι  κατάλληλος για το υλικό που θέλουμε να κόψουμε.  Ο αριθμός των δοντιών που έχει ένα πριόνι ονομάζεται πυκνότητα. Η συνήθης πυκνότητα των δοντιών έχει ένα εύρος από 14 έως 32 δόντια ανά ίντσα (2,5 εκατοστά). Τα πριόνια για κοπή ξύλου έχουν συνήθως 14 δόντια ανά ίντσα. Υπάρχει  ένας γενικός κανόνας που λέει πως τα μαλακά υλικά χρειάζονται μικρότερη πυκνότητα δοντιών και τα σκληρότερα μεγαλύτερη , καταλαβαίνουμε λοιπόν πως για να κόψουμε για παράδειγμα μέταλλο θα χρειαστούμε πριόνι με μεγάλη πυκνότητα δοντιών, τα δε πριόνια που χρησιμοποιούνται για την κοπή μετάλλων ονομάζονται και μεταλλοπρίονα.
     Ύστερα από τα παραπάνω θεωρητικά στοιχεία περί πριονιών ας ρίξουμε και μια ματιά σε πιο πρακτικά θέματα και κάποιες χρήσιμες συμβουλές για σωστό και ασφαλές πριόνισμα:



ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
·         Επιλέγουμε πάντα το κατάλληλο πριόνι για κάθε εργασία κοπής ανάλογα με το υλικό που θέλουμε να κόψουμε.
·         Το προς επεξεργασία τεμάχιο πρέπει να το σφίγγουμε πολύ καλά στην μέγγενη του πάγκου μας για να μην ταλαντεύεται κατά την διάρκεια του πριονίσματος.
·         Την γραμμή κοπής πρέπει να την σημαδέψουμε με το μολύβι μας και μετά να την χαράξουμε με την γραφίδα(χαράκτη) ,ώστε η λεπτή αυλακιά που θα δημιουργηθεί να βοηθήσει την σωστή πορεία του πριονιού κατά την έναρξη του πριονίσματος.
·         Την λαβή του πριονιού την κρατάμε με το δεξί μας χέρι προσέχοντας τα χέρια μας να βρίσκονται πάντα μακριά από την λεπίδα του πριονιού.
·         Συνήθως τα πριόνια έχουν οδόντωση που κόβει κατά την ώθηση  οπότε ασκούμε την κατάλληλη πίεση μόνο κατά την ώθηση ,κατά την επιστροφή δεν παράγεται έργο επομένως δεν ασκούμε καμία πίεση σχ.3.

·         Υπάρχουν και πριόνια που κόβουν και στην ώθηση και στην επιστροφή, αυτά έχουν δόντια σε σχήμα ισοσκελούς τριγώνου σχ.3.
·         Κατά την διάρκεια του πριονίσματος, η διαδρομή της εναλλασσόμενης κίνησης του πριονιού ,πρέπει να γίνεται σε μήκος λίγο μικρότερο από το συνολικό μήκος της πριονόλαμας ,για να μην βγαίνει η λεπίδα από την γραμμή κοπής ή να χτυπά η  λαβή του πριονιού   στο τεμάχιο που κόβουμε.
·         Δεν πρέπει να πιέζουμε το πριόνι με το βάρος του σώματος μας , η πίεση πρέπει να είναι εκείνη που δίνει το χέρι μας.
·         Το σώμα μας πρέπει να βρίσκεται σε όρθια στάση.
·         Να χρησιμοποιούμε πάντα ένα σταθερό ρυθμό πριονίσματος  χωρίς να κάνουμε απότομες κινήσεις.
·         Όταν κόβουμε τεμάχια ξύλου ορθογώνιας διατομής θα πρέπει να δίνουμε μια μικρή κλίση στο πριόνι προς τα εμπρός, όχι όμως πολύ μεγάλη για να μην χαλάσει η οδόντωση σχ.4.
·         Οι πρώτες μας παλινδρομικές κινήσεις γίνονται  κάπως πιο γρήγορα , με ιδιαίτερη  προσοχή ,για να πιάσει το πριόνι στο υλικό ενώ στην συνέχεια ακολουθούμε ένα σταθερό ρυθμό. Πολλοί τεχνίτες ξεκινάνε με πιο αργές κινήσεις για να δημιουργηθεί η χαρακιά και στην συνέχεια ακολουθούν τον κανονικό ρυθμό πριονίσματος.
·         Όταν πλησιάζουμε προς το τέλος της κοπής μειώνουμε την πίεση που ασκούμε κατά το πριόνισμα και με το χέρι μας ή κάποιο υποστήριγμα  υποβαστάζουμε το τεμάχιο ,για να αποφύγουμε την πτώση του και το άσχημο σχίσιμο του που δημιουργείται από το βάρος του τεμαχίου.Προσοχή ! Το χέρι μας να βρίσκεται μακριά από την λεπίδα του πριονιού.


Θα ακολουθήσουν φωτογραφίες από το εργαστήριο με διάφορες εργασίες πριονίσματος για να έχετε μια πιο πλήρη εικόνα των όσων αναλύσαμε παραπάνω, μέχρι την επόμενη ανάρτηση να είστε όλες και όλοι καλά!

5 σχόλια:

  1. Πολύ κατατοπιστικά τα σκίτσα που κάνετε,εάν μπορείτε να κάνετε και ένα αφιέρωμα στην χρήση των σκαρπέλων και κυρίως των κοίλων για το σκάψιμο μπαγλαμάδων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Το έχω ήδη δρομολογήσει,θεωρώ πως το σκαρπέλο είναι ένα απο τα σημαντικότερα εργαλεία για την κατασκευή ενός μουσικού οργάνου, για το λόγο αυτό ετοιμάζω ένα εκτεταμένο άρθρο που πιστεύω να βοηθήσει πολύ, ευχαριστώ πολύ για το σχόλιο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Πολύ ωραίο site και πολύ καλή δουλειά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αφήστε τα σχόλια σας,τις απόψεις σας,τις παρατηρήσεις σας, ακόμη και ενδεχόμενες απορίες ή ερωτήσεις σας,είναι χαρά μου να σας απαντήσω!Απαντώ πάντα σε κάθε νέα μου ανάρτηση!