Παρασκευή 31 Δεκεμβρίου 2010

Η Ατζέντα του οργανοποιού.

    Καλημέρα σας, τελευταία μέρα του χρόνου και τελευταία ανάρτηση για το 2010 πιστός στο ραντεβού μας σας δίνω την ατζέντα του οργανοποιού για τον μήνα Δεκέμβριο.



ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ



ΣΤΗΛΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ
ΣΤΗΛΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ
Σε ποια κατηγορία εργαλείων συγκαταλέγεται το σκαρπέλο;   
Στην κατηγορία εργαλείων χειρός με κόψη.
Ποια είναι τα κυριότερα είδη σκαρπέλου;
Το σκαρπέλο εγκοπών, το πλατύ σκαρπέλο εγκοπών, το σκαρπέλο οπών, το κοίλο σκαρπέλο σε ποικιλία μορφών(λούκια),το τριγωνικό σκαρπέλο, τα ανάποδα λούκια κλπ.
Πως λέγεται το σφυρί του ξυλογλύπτη;
Ματσόλα.
Τι πρέπει να τηρούμε κατά την χρήση του σκαρπέλου;
Όλους τους γενικούς κανόνες ασφαλούς εργασίας και τα  δάκτυλα  του χεριού μας πάντα μακριά από την λεπίδα.
Κάποιες ειδικές μορφές σκαρπέλου;
Το ανάποδο λούκι, το λούκι ουράς ψαριού, το λούκι ποταμός.
Τι ποιότητα σκαρπέλων πρέπει να προτιμάμε;
Την καλύτερη ποιότητα για να κάνουμε την δουλειά μας άνετα και με ασφάλεια.
Ποια είναι τα κυριότερα είδη τομής του ξύλου;
Η ακτινική τομή, η εφαπτομενική τομή και η εγκάρσια τομή.
Ποιο είδος τομής παρουσιάζει την μεγαλύτερη αντοχή στα κινησιακά φαινόμενα του ξύλου;
Η ακτινική τομή.
Πως πρέπει να δουλεύουμε τα εργαλεία χειρός με κόψη για να προκύπτει πάντα μια λεία και καθαρή επιφάνεια του ξύλου;
Σύμφωνα με την φορά των ινών  (νερών) του ξύλου.
Ποια ξύλα χρησιμοποιούμε στην κατασκευή εγχόρδων μουσικών οργάνων;
Μια μεγάλη ποικιλία ,μερικά εξ αυτών: Παλίσανδρος, έβενος, σφένδαμος ή κελεμπέκι, καρυδιά, μαόνι, ερυθρελάτη, κέδρος, μουριά κλπ.
Σε ποια οικογένεια μουσικών οργάνων ανήκει το βιολί;
Στην οικογένεια εγχόρδων με δοξάρι.
Πως κουρδίζεται το βιολί;
Κουρδίζεται κατά πέμπτες από την ψιλότερη χορδή σε μι-λα-ρε σολ.
Από ποια παλιότερη οικογένεια προέρχεται το σημερινό βιολί;
Από μια ξεχωριστή οικογένεια της βιόλας(μερικά όργανα) αυτής της οικογένειας ήταν: Βιόλα ντα Κάμπα,Βιόλα ντα μπράσσιο, κοντραμπάσσο ντα βιόλα.
Γνωρίζετε κάποιους μεγάλους τεχνίτες  κατασκευαστές του βιολιού;
Στραντιβάρι, Αμάτι ,Γκουαρνέρι, Γάσπαρος ντε Σάλο.



Καλή χρονιά σε όλες και σε όλους με υγεία και δημιουργική διάθεση!!!

Τρίτη 28 Δεκεμβρίου 2010

Οργανογνωσία - Μάθημα (1). Το βιολί - Violin.

    Συνεχίζουμε το ταξίδι μας στον θαυμαστό κόσμο της τέχνης εγκαινιάζοντας το κεφάλαιο της οργανογνωσίας. Νομίζω πως είναι περιττό, να αναφερθώ ,στην σπουδαιότητα του θέματος «οργανογνωσία» ,αφού όλοι καταλαβαίνουμε και κυρίως όσοι ασχολούμαστε με την οργανοκατασκευή πως το να γνωρίζουμε κάποια στοιχεία οργανογνωσίας είναι πλέον αναγκαίο, όχι μόνο από εγκυκλοπαιδικής σκοπιάς αλλά και από πρακτικής εφαρμογής.

    Μελετώντας για παράδειγμα την ιστορική εξέλιξη της κλασικής κιθάρας, θα δούμε πως αυτό το υπέροχο μουσικό όργανο αποκρυσταλλώθηκε σχεδιαστικά και κατασκευαστικά στα χέρια του μεγάλου κατασκευαστή Antonio Torres . Όλα αυτά και άλλα ενδιαφέροντα θα τα βρίσκετε πάντα στην κατηγορία της οργανογνωσίας.

    Ξεκινάμε με ένα όργανο που ανήκει στην οικογένεια των εγχόρδων με δοξάρι. Είμαι σίγουρος πως αν σας ρωτούσα να μου πείτε εκείνο το μουσικό όργανο με δοξάρι που σας έρχεται πρώτο στο μυαλό θα μου απαντούσατε το βιολί. Πολύ σωστά!
Το βιολί έχει ηγετική θέση σε όλες τις συμφωνικές ορχήστρες και όχι μόνο, γιαυτό το λόγο θεωρείται ο βασιλιάς των εγχόρδων.

    Το βιολί μπορούμε να το συναντήσουμε σε όλες σχεδόν τις ορχήστρες, πέραν των συμφωνικών που εκεί φτάνει στο ζενίθ των δυνατοτήτων του ,χρησιμοποιείται ευρέως και σε λαϊκές ορχήστρες, σε δημοτικούς χορούς ακόμη και σε ρομαντικές σερενάτες, όπως διαβάζω στο βιβλίο ,«Τα μουσικά όργανα παλιά και νέα» το βιολί θεωρείται το σύμβολο του ρομαντισμού σε όλες τις μεσογειακές χώρες.

    Το ηχόχρωμα του βιολιού είναι τόσο χαρακτηριστικό που δεν υπάρχει περίπτωση να μην μπορούμε να το αναγνωρίσουμε, ακόμη και όταν παίζουν μαζί του εκατό άλλα όργανα. Αυτός ο τόσο γλυκός, εκφραστικός και ιδιαίτερα ζεστός ήχος του βιολιού επιτυγχάνεται με το σύρσιμο του δοξαριού επάνω στις χορδές του που αποτελεί και τον βασικό τρόπο εκτέλεσης της μελωδίας. Υπάρχουν βέβαια και άλλοι τρόποι εκτέλεσης που χρησιμοποιούνται από τους βιολιστές  σε ειδικές περιπτώσεις όταν θέλουν να προσδώσουν έμφαση και να δημιουργήσουν ποικίλα μουσικά χρώματα. Μερικοί από αυτούς τους τρόπους είναι:

·         Col Legno, με αυτόν τον τρόπο εκτέλεσης ο βιολιστής χτυπά τις χορδές με το ξύλο του δοξαριού.
·         Το φλαουτάτο, εδώ ο βιολιστής ακουμπά να δάκτυλα του αριστερού του χεριού σε ορισμένα σημεία της ταστιέρας και   παράγει τις αρμονικές ή φλαουτάτα.
·         Sul ponticello, Ο εκτελεστής χρησιμοποιεί την άκρη του δοξαριού.
·         Tremolo, επιτυγχάνεται με συνεχείς παλινδρομικές δοξαριές μεγάλης ταχύτητας.
·         Pizzicato, ο βιολιστής χρησιμοποιεί τα δάκτυλα του αντί για το δοξάρι.


Ας δούμε τώρα κάποια χρήσιμα στοιχεία για το βιολί.


                    I.            Πως κουρδίζεται το βιολί;

    To βιολί έχει τέσσερις χορδές και κουρδίζεται κατά πέμπτες, η 1η χορδή που είναι και η ψιλότερη κουρδίζεται στο ΜΙ, η δεύτερη χορδή στο ΛΑ μια 5η χαμηλότερα, η 3η στο ΡΕ κάτω από το πεντάγραμμο και η 4η στο ΣΟΛ κάτω από το πεντάγραμμο.


                  II.            Το σημερινό βιολί προέρχεται από κάποια παλιότερη οικογένεια εγχόρδων;

    Ναι, προέρχεται από μια παλιότερη οικογένεια εγχόρδων την οικογένεια της βιόλας, όχι την σημερινή βιόλα που είναι λίγο μεγαλύτερη από το βιολί αλλά από μια εντελώς ξεχωριστή οικογένεια, οι βιόλες αυτές είχαν 5 ή 6 χορδές.


                III.            Μπορείτε να αναφέρετε κάποια είδη βιόλας από την παλιά εκείνη οικογένεια ;

    Βιόλα ντα Κάμπα, βιόλα ντα μπράσσιο, κοντραμπάσσο ντα βιόλα(πρόγονος του σύγχρονου κοντραμπάσσου).



                IV.            Ποια είναι η κατασκευαστική δομή του βιολιού;
    Δείτε τις φωτογραφίες με ένα βιολί από το εργαστήριο.


                                                        Φωτογραφία 1- Το βιολί.





                                         Φωτογραφία 2- Ο εσωτερικός κόσμος του βιολιού.



                  V.            Μπορείτε να αναφέρετε τους σπουδαιότερους κατασκευαστές βιολιού του παρελθόντος;

    Νομίζω πως όλοι γνωρίζουν τους ανυπέρβλητους Στραντιβάρι, Αμάτι, Γκουαρνέρι των οποίων τα βιολιά χρησιμοποιούνται σαν πρότυπα σε ολόκληρο τον κόσμο.

                VI.            Κάποιοι διάσημοι σολίστ;

     Νικολό  Παγκανίνι, Πίντσας Τσούκερμαν, Φριτς Κράισλερ και ο δικός μας Λεωνίδας Καβάκος!


              VII.            Το ακριβότερο βιολί;

    Ήταν ένα του Στραντιβάριους  που είχε κατασκευαστεί το 1720 και πουλήθηκε έναντι 820.000 λίρες το 1990.


Χρήσιμα βιβλία που μπορείτε να βρείτε σπουδαίες πληροφορίες.

Τα θεωρητικά της Μουσικής Αρ. 6 ΟΡΓΑΝΟΓΝΩΣΙΑ και στοιχεία από την ενορχήστρωση του Μανώλη Καλομοίρη, Μουσικός εκδοτικός οίκος Μιχαήλ Γαϊτάνος.
Τα Μουσικά όργανα παλιά και νέα εκδόσεις MOS.


    Πιστεύω οι πληροφορίες που σας δίνω να σας βοηθούν, σας εύχομαι ολόψυχα να περάσετε όσο πιο όμορφα γίνεται την παραμονή της πρωτοχρονιάς με τους ανθρώπους που αγαπάτε και πάνω από όλα να έχουμε όλοι την υγειά μας να τα λέμε και να μοιραζόμαστε όμορφες στιγμές στην μπλογκογειτονιά μας. Χρόνια Πολλά!!!

Πέμπτη 23 Δεκεμβρίου 2010

Χρόνια Πολλά!!! Καλά Χριστούγεννα!!!




 

       
Χρόνια Πολλά με υγεία!






    Φίλες και φίλοι του Luthier School γράφω αυτήν την ανάρτηση για να σας δώσω τις θερμότερες ευχές μου για τα Χριστούγεννα, να περάσετε όμορφα με τους ανθρώπους που αγαπάτε και να έχετε υγεία το πολυτιμότερο αγαθό στον κόσμο… και για όσους δεν πρόλαβαν να στείλουν κάποια κάρτα στα αγαπημένα τους πρόσωπα  μέσω ταχυδρομείου, μιας και αύριο είναι παραμονή Χριστουγέννων, ευτυχώς υπάρχει και η δυνατότητα άμεσης ηλεκτρονικής αποστολής, μπορείτε να δείτε μια σελίδα που βρήκα στο σημερινό μου σερφάρισμα  εδώ.    Να είστε όλες και όλοι καλά!!!





                         Μικρή Χριστουγεννιάτικη σύνθεση μιας καλής μου φίλης!







               
                           
          Ο Άγιος Βασίλης του Luthier School σας εύχεται Χρόνια Πολλά :-)
 

Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2010

Ξυλογνωσία-Μάθημα (4). Ξύλα για μουσικά όργανα.

   Καλησπέρα, σήμερα σας δίνω μια λίστα που περιέχει  μερικά από τα καλύτερα ξύλα για την κατασκευή εγχόρδων μουσικών οργάνων. Τα ξύλα αυτά χρησιμοποιούνται από τους οργανοποιούς σε ολόκληρο τον κόσμο και θεωρούνται αποδεκτά για τα καλά τους ηχητικά χαρακτηριστικά.

   Ορισμένα χρησιμοποιούνται περισσότερο από κάποια άλλα ,πάντως όλα στην μακρόχρονη ιστορία της οργανοποιίας έχουν χρησιμοποιηθεί με πολύ καλά αποτελέσματα.




Λίστα ξυλείας για έγχορδα μουσικά όργανα.

·         Έλατο ( spruce, fir, Sitka).
·         Σφένδαμος ( maple).
·         Μαόνι ( mahogany).
·         Καρυδιά (walnut).
·         Έβενος (ebony).
·         Brazilian rosewood.
·         Indian rosewood.
·         Δρυς-Βελανιδιά (oak).
·         Σημύδα (birch).
·         Φιλύρα ή φλαμούρι (basswood).
·         Κέδρος (cedar).
·         Μουριά (mulberry-tree).
·         Κισσός ( ivy).
·         Καστανιά (chestnut-tree).
·         Πικροδάφνη (oleander-tree ή  rose-bay).
·         Δαμασκηνιά (plum-tree).
·         Οξυά (beech-tree).
·         Κερασιά (cherry-tree).
·         Iroko.
·         Padouk.
·         Πιπεριά (pepper-tree).

Σημείωση: Η πιπεριά χρησιμοποιείται μαζί με το φλαμούρι στην κατασκευή του μπράτσου του λαούτου, αντί για σκέτο φλαμούρι για περισσότερη αντοχή.


      Την επόμενη φορά που θα πάω σε κάποιο ξυλεμπορικό κατάστημα θα προσπαθήσω να βγάλω κάποιες φωτογραφίες με όσα από τα παραπάνω ξύλα βρω και θα τις αναρτήσω.  Να έχετε μια καλή εβδομάδα!

Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2010

Ξυλογνωσία - Μάθημα (3). Οι τομές του ξύλου.

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του ξύλου είναι η εξαιρετικά ανομοιογενής  εσωτερική δομή του, με την πολυπλοκότητα των ινών του ,την διαφορετική σκληρότητα που υπάρχει σε κάθε ξύλο, την πολυποίκιλη καθαρή πυκνότητα και τα διαφορετικά σχέδια που βλέπουμε στα νερά του ξύλου ανάλογα με το είδος τομής του. Είναι δε τόσο ανομοιογενές υλικό που ακόμη και να έχουμε δύο πριστοτεμάχια ξύλου από το ίδιο δέντρο θα παρουσιάζουν διαφορές το ένα με το άλλο.

        Όσοι ασχολούνται με την επεξεργασία του ξύλου θα έχουν καταλάβει πως αυτή η δομική ανομοιογένεια ποικίλει ανάλογα και με το είδος τομής του ξύλου. Εκείνοι που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με την κατασκευή μουσικών οργάνων κυρίως των εγχόρδων πρέπει να γνωρίζουν εξ αρχής τα είδη τομής του ξύλου και πως αυτά επηρεάζουν την μετέπειτα επεξεργασία του.

        Τα τρία βασικά είδη τομής του ξύλου είναι:

·         Η τομή κατά την ακτίνα του(ακτινική τομή)-quarter sawn.
·         Η τομή κατά την εφαπτομένη(εφαπτομενική τομή)- slab cut.
·         Η εγκάρσια τομή.

   Όπως  βλέπουμε στο σχ. 1, στην ακτινική τομή, ο κορμός χωρίζεται σε τεταρτημόρια και κάθε τεταρτημόριο ακολουθεί πρίση κατά την ακτίνα. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε πως η ακτινική τομή παρουσιάζει την μεγαλύτερη δυνατή αντοχή στα μελλοντικά «κινησιακά φαινόμενα» του ξύλου(διαστολές, συστολές, σχισίματα, σκεβρώματα).

   Στο σχ.2 μπορούμε να δούμε την εφαπτομενική τομή η οποία είναι και πιο επιρρεπής σε μελλοντικά κινησιακά φαινόμενα. Η εγκάρσια τομή είναι αυτή που βλέπουμε όταν κόβουμε μια φέτα από τον κορμό του δέντρου.


  Εκείνο που πρέπει να έχουν υπ όψιν τους οι νεοεισερχόμενοι στις ξυλουργικές τέχνες είναι πως το ξύλο πρέπει να επεξεργάζεται πάντα με την φορά των ινών (νερών) του, όποιο εργαλείο και να χρησιμοποιούν(σκαρπέλο, πλάνη, ράσπα, λίμα, ξύστρα) και οποιοδήποτε άλλο εργαλείο με κόψη, για να προκύπτει μια ομαλή και λεία επιφάνεια χωρίς σχισίματα θα πρέπει να τηρούν την παραπάνω βασική αρχή.



Ελπίζω τα σκίτσα μου να σας βοηθούν.Τι λέτε και εσείς;

Σάββατο 11 Δεκεμβρίου 2010

Μάθημα εργαλείων χειρός (2) - Τα σκαρπέλα.

   Φίλες και φίλοι του Luthier School  συνεχίζουμε τα μαθήματα εργαλειοχρησίας με την παρουσίαση πληροφοριών σχετικά με τα σκαρπέλα. Τα σκαρπέλα συγκαταλέγονται στην κατηγορία των εργαλείων χειρός με κόψη .Είναι δε από τα σημαντικότερα εργαλεία για όλες τις ξυλουργικές τέχνες και βέβαια χρησιμοποιούνται και στην όμορφη τέχνη της οργανοποιίας.

    Το σκαρπέλο που ονομάζεται και κοπίδι εντορμιών χρησιμοποιείται σε μια σειρά εργασιών επεξεργασίας του ξύλου, ως επί το πλείστον όμως, με το σκαρπέλο αφαιρούμε ξυλοτεμάχια σε μορφή φλούδας για να κατασκευάσουμε εγκοπές. Στην τέχνη όμως της οργανοποιίας κάνουμε χρήση ,εκτός από τα κλασικά ίσια σκαρπέλα και διάφορα κοίλα ,που είναι ευρέως γνωστά με το όνομα λούκια για το σκάψιμο καμπύλων σχημάτων στα λεγόμενα σκαφτά όργανα.

   Όσο και να έχει προχωρήσει η σύγχρονη τεχνολογία στον τομέα των ηλεκτρικών εργαλείων, ένα σετ παραδοσιακά σκαρπέλα στα χέρια ενός έμπειρου τεχνίτη μπορεί να κάνει θαύματα .Όπως πάντα ,πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη σημασία και προσοχή στους κανόνες ασφαλούς χρήσης, για να δουλεύουμε χωρίς προβλήματα και κυρίως χωρίς τραυματισμούς. Ας δούμε τώρα τα κυριότερα είδη σκαρπέλων και τους κανόνες ασφαλούς και σωστής χρήσης.

ΕΙΔΗ ΣΚΑΡΠΕΛΩΝ

   Το κλασικό είδος σκαρπέλου είναι αυτό με την ίσια κόψη και την τραπεζοειδή λεπίδα με λοξότμηση, ονομάζεται και σκαρπέλο εγκοπών, δείτε τα μέρη του και το σχήμα του στο σχ. 1. Το σκαρπέλο αυτό χρησιμοποιείται για την κοπή αιχμηρών γωνιών και για την πλειοψηφία των ξυλουργικών εργασιών. Στην ίδια κατηγορία συγκαταλέγεται και το σκαρπέλο με την ορθογώνια διατομή χωρίς λοξότμηση, αυτό το σκαρπέλο μπορείτε να το δείτε στο σχ. 2.

   Το σκαρπέλο αυτό είναι χρήσιμο για εργασίες μεγαλύτερης καταπόνησης, ονομάζεται δε και πλατύ σκαρπέλο εγκοπών. Υπάρχει επίσης ο τύπος του σκαρπέλου με λοξή λεπίδα που χρησιμοποιείται κυρίως στην διάνοιξη μορσότρυπων ,για τοποθετήσεις κλειδαριών κλπ. Ονομάζεται σκαρπέλο οπών, ένα τέτοιο σκαρπέλο βλέπετε στο σχ. 3.

   Υπάρχουν και σκαρπέλα με κοντύτερες αλλά και φαρδύτερες λεπίδες για ιδιαίτερες καταπονήσεις ,κυρίως τα χρησιμοποιούν οι τεχνίτες σκαλάδες. Ερχόμαστε τώρα στο κοίλο σκαρπέλο που αποτελεί και το υπ αριθμόν ένα εργαλείο που έχουμε σε πρώτη ζήτηση εμείς οι οργανοποιοί. Με το κοίλο σκαρπέλο μπορούμε να αφαιρέσουμε φλούδες ξύλου σε μορφή κυματίων.
  
   Το σκαρπέλο αυτό το βρίσκουμε σε μια πολύ μεγάλη ποικιλία που γενικά είναι γνωστό με την ονομασία σγρόμπια. Τα είδη των κοίλων σκαρπέλων με την ποικιλία των κόψεων τους μπορείτε να τα δείτε αναλυτικά στο σχ. 4. Είναι χρήσιμο να θυμόμαστε πως όταν λέμε σκαρπέλο στην γλώσσα της ξυλοτεχνίας, εννοούμε τον τύπο εκείνο με την ίσια κόψη που αναφέραμε παραπάνω, ενώ όταν λέμε κοίλο σκαρπέλο αναφερόμαστε σε μια ποικιλία σκαρπέλων που είναι γνωστά ως λούκια. Υπάρχουν επίσης και τα τρίγωνα σκαρπέλα που ανοίγουν αυλάκια σε σχήμα v, στο σχ. 5 μπορείτε να δείτε διάφορα είδη λουκιών και ορισμένες επιπλέον ειδικές μορφές σκαρπέλων.

Η ΜΑΤΣΟΛΑ

   Σε γενικές γραμμές μπορούμε να χειριστούμε τα σκαρπέλα και τα λούκια με την δύναμη των χεριών μας, πολλές φορές όμως, η χρήση της ματσόλας, όταν πρόκειται να κάνουμε μια χονδροειδή  εργασία πχ. να αφαιρέσουμε μια μεγάλη ποσότητα ξύλου, μας βοηθάει πολύ. 

   Μπορείτε να δείτε διάφορες ματσόλες στο σχ. 6. ΟΙ ξύλινες ματσόλες κατασκευάζονται κυρίως από ξύλο οξιάς και η λαβή τους από φλαμούρι. Ύστερα από τα άνω θεωρητικά στοιχεία ας μελετήσουμε τους κανόνες εργασίας για μια άνετη και ασφαλή χρήση του σκαρπέλου.






ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

¨       Πρώτος και κυριότερος κανόνας ,προμηθευόμαστε σκαρπέλα καλής ποιότητας τα οποία κατασκευάζονται από σφυρήλατο χάλυβα υψηλής ποιότητας και αντοχής, η δε στίλβωση τους βοηθάει την κίνηση του σκαρπέλου μέσα στο ξύλο χωρίς να κολλάει. Μην δελεάζεστε με τις πολύ φτηνές τιμές σκαρπέλων, ψάξτε να βρείτε σκαρπέλα ποιοτικά που πάντα υπάρχουν σε λογικές τιμές.
¨       Τα σκαρπέλα και τα λούκια πρέπει να είναι πάντα τέλεια ακονισμένα, ένα σκαρπέλο που δεν κόβει όσο παράξενο και αν ακούγεται είναι πιο επικίνδυνο για τραυματισμό από ένα ακονισμένο σκαρπέλο, ο λόγος είναι προφανής ,ένα στομωμένο σκαρπέλο δεν κόβει το ξύλο, με αποτέλεσμα να αναγκαζόμαστε να εφαρμόζουμε μεγαλύτερη πίεση σε αυτό ,αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες τραυματισμού αφού με την μεγαλύτερη πίεση το σκαρπέλο μπορεί να μας γλιστρήσει τραυματίζοντας μας. Πάντα λοιπόν χρειάζεται να δουλεύουμε με ακονισμένα εργαλεία, εξάλλου με ένα ακονισμένο εργαλείο εργαζόμαστε και πιο άνετα αφού δεν χρειάζεται να ασκούμε μεγάλη πίεση.
¨       Όταν δεν χρησιμοποιούμε τα σκαρπέλα πρέπει  να τοποθετούμε στις κόψεις τους τα πλαστικά καλύμματα που συνήθως τα συνοδεύουν κατά την αγορά τους.
¨       Το προς επεξεργασία τεμάχιο δεν το κρατάμε με το χέρι μας αλλά το σφίγγουμε καλά στην μέγγενη του πάγκου εργασίας μας ή σε άλλη κατάλληλη διάταξη συγκράτησης.
¨       Το σκαρπέλο το κρατάμε όταν δουλεύουμε χωρίς την χρήση ματσόλας και με τα δυο μας χέρια, το δεξί μας χέρι στην λαβή σπρώχνει και το αριστερό οδηγεί. ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Τα χέρια μας μακριά από την κόψη της λεπίδας.
¨       Όταν εργαζόμαστε με την ματσόλα το σκαρπέλο το κρατάμε με το αριστερό μας χέρι και την ματσόλα στο δεξί.
¨       Επιλέγουμε την κατάλληλη ελεύθερη γωνία προσέχοντας να μην είναι ούτε πολύ μεγάλη ούτε πολύ μικρή. Εάν η γωνία που δουλεύουμε με το σκαρπέλο είναι πολύ μεγάλη το σκαρπέλο θα εισχωρήσει βαθειά μέσα στο ξύλο με αποτέλεσμα να κολλήσει, εάν η γωνία είναι πολύ μικρή τότε το σκαρπέλο φεύγει από το τεμάχιο που κατεργαζόμαστε(γλιστράει).
¨       Με την ματσόλα καταφέρνουμε διαδοχικές κρούσεις επί της κεφαλής της λαβής του σκαρπέλου, αφαιρώντας έτσι λεπτά ξυλοτεμάχια από το υλικό που κατεργαζόμαστε.
¨       Προτιμάμε να αφαιρούμε λεπτότερα ξυλοτεμάχια κάθε φορά παρά μεγάλη ποσότητα μονομιάς.
¨       Με μικρότερο βάθος κοπής δεν χρειάζεται και μεγάλη δύναμη κρούσης.
¨       Εάν δεν χρησιμοποιούμε ματσόλα, ο καρπός του μπροστινού χεριού πρέπει να ακουμπά στο ξύλο ή να ακουμπά ο αγκώνας εάν λόγω της θέσης δεν μπορεί να ακουμπά ο καρπός.
¨       ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Τα δάκτυλα μας μακριά από την κόψη της λεπίδας.



Μόλις ολοκληρωθεί η παρουσίαση των εργαλείων θα ξεκινήσουμε την κατασκευή του πρώτου μας μουσικού οργάνου !!
   

Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου 2010

Ρεμπέτικη ιστορία-Βαγγέλης Ισιδώρου-το αηδόνι της Σμύρνης.

    Φίλες και φίλοι γεια σας και καλό μήνα!  Σας ευχαριστώ για την συμμετοχή σας στην ψηφοφορία για το «τι θα θέλατε να βλέπατε πιο συχνά στο ιστολόγιο» και να είστε σίγουροι, πως τα αποτελέσματα, θα ληφθούν σοβαρά υπ όψιν ,για την συνεχή βελτίωση της θεματολογίας του Luthier School.
    Η σημερινή μας ανάρτηση αφορά την συνέντευξη που έδωσε ο Θεόδωρος Ισιδώρου, εγγονός του ρεμπέτη της Σμύρνης Ευάγγελου Ισιδώρου με το παρατσούκλι «ψεύτης». Αξίζει τον κόπο να δείξετε την προσοχή σας σε αυτήν την συνέντευξη ,όχι μόνο γιατί για πρώτη φορά δημοσιεύονται στοιχεία για τον συγκεκριμένο τραγουδιστή της Σμύρνης, αλλά και για έναν άλλο λόγο εξίσου σημαντικό, να θυμόμαστε όλοι μας τι έχουμε περάσει σαν λαός, για να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε με πείσμα και δύναμη την κάθε δυσκολία που προκύπτει στην καθημερινότητα μας! Να είστε όλες και όλοι καλά.


Άγνωστη μέχρι στιγμής Σμυρναίικη εστουδιαντίνα.

Από  το περιοδικό  Μηνιαίος Εικονογραφημένος
Εθνικός Κήρυξ της Αμερικής, τεύχος Μαρτίου 1919.



Βαγγέλης Ισιδώρου ο «ψεύτης».

    Luthier School:  Στο βιβλίο Μύθος Ρεμπέτικος υπάρχει μια λίστα με τίτλο « οι ρεμπέτες και τα παρατσούκλια τους» του Κώστα Χατζηδουλή, εκεί διαβάζω το όνομα Βαγγέλης Ισιδώρου ο «ψεύτης», πόθεν προέκυψε αυτό;    

      Θ.Ι: Εκείνη την εποχή ήτανε κανείς περισσότερο γνωστός με το παρατσούκλι του παρά με το όνομά του. Πίσω από κάθε παρατσούκλι υπήρχε πάντα κάποιος λόγος. Έτσι και με τον παππού τον Βαγγέλη.
   
    Θυμάμαι, επειδή καταλαβαίναμε ότι ο «τίτλος» αυτός του παππού, δεν άρεσε στον πατέρα μου, για να τον πειράξουμε του λέγαμε: μα καλά όλη η Σμύρνη τον πατέρα σου τον φώναζε ψεύτη;  Οπότε εκείνος πάντα, προσπαθώντας να μη φαίνεται η ενόχλησή του, σαν να μη μας το είχε ξαναπεί, μας εξηγούσε από πού είχε προκύψει το  παρατσούκλι «ψεύτης». 
   
    «Ο παππούς σας βρε, ήτανε ο μεγάλος τραγουδιστής της Σμύρνης. Και γιαυτό το λόγο ήτανε περιζήτητος. Τι ήθελες. Γάμος γινότανε, αρραβώνας γινότανε, βάφτιση γινότανε, την ονομαστική του εορτή είχε κάποιος, ότι χαρά, ότι γλέντι γινότανε σε κάποιο σπίτι, θα καλούσανε τον παππού σας να τραγουδήσει. Πήγαινε ένας και τούλεγε, «Βαγγελάκη, θέλω να τραγουδήσεις στo γάμο της κόρης μου». ‘‘Μετά χαράς’’, του έλεγε ο παππούς. Αυτή ήτανε η δουλειά του.
  
    Μετά πήγαινε άλλος, μετά άλλος κ.ο.κ. Ο παππούς σας ήτανε άνθρωπος ήπιος, βολικός, δεν μπορούσε να αρνηθεί σε κανένα. Σκεφτότανε ότι θα μείνει κάποια ώρα στον πρώτο, μετά θα πάει στον δεύτερο, μετά στον τρίτο… Έλα όμως που μετά ο πρώτος δεν τον άφηνε να φύγει. Οι καλεσμένοι λοιπόν του δεύτερου, του τρίτου κλπ., βλέποντας να μη ξεκινάει το γλέντι, έλεγαν στον εορταζόμενο να μη περιμένει τον Βαγγέλη, γιατί αυτός είναι ψεύτης. « Έτσι έκανε και στον τάδε και στον δείνα». Έλεγαν.  Ε μια, δυο, πέντε, δέκα, πολύ θέλει. Του έμεινε το παρατσούκλι.
   
    Κανείς όμως δεν του κράταγε θυμό, καταλάβαιναν στο τέλος την αδυναμία του. Τον αγαπούσανε βρε. Στο τέλος το «ψεύτης», δεν είχε σημασία άλλη απ΄αυτή που έχει ένα όνομα. Τον παππού σας, τον αγαπούσε όλη η Σμύρνη γιατί ήτανε σπουδαίος  τραγουδιστής  και πολύ καλός άνθρωπος».   

   Luthier School:    Σε ένα άλλο βιβλίο που αγόρασα πρόσφατα ο Βαγγέλης   Ισιδώρου εμφανίζεται ως τραγουδιστής και σαντουριέρης από την Σμύρνη. Έχουν διασωθεί στοιχεία για την ζωή του; Γνωρίζεις αν υπάρχουν σήμερα κάποια ηχητικά δείγματα με την φωνή του Βαγγέλη του Ισιδώρου σε Σμυρναίικα τραγούδια όπως άλλων Σμυρνιών τραγουδιστών και συνθετών; (Βαγγέλης Παπάζογλου, Κώστας Καπλάνης, Κώστας Μαρσέλος-Νούρος, Παναγιώτης Τούντας, Ρίτα Αμπατζή) ή τελικά δεν διεσώθη τίποτα; 

     Θ.Ι: Δυστυχώς εκτός από τις λίγες και αποσπασματικές αφηγήσεις του πατέρα μου, δεν διασώθηκε από τον παππού,  ούτε μία φωτογραφία του. Δεν γνωρίσαμε την εικόνα του. Τότε θυμάμαι, μου έλεγε ο πατέρας μου, για να ηχογραφηθεί ένα τραγούδι, για να γίνει ένας δίσκος, έπρεπε να πάει ο τραγουδιστής στην Αμερική. 
   
    Στον παππού  τον Βαγγέλη, γίνονταν  συνεχώς προτάσεις για να ηχογραφήσει τραγούδια στην Αμερική. Εκείνος όμως, για τίποτα δεν θα άφηνε την πολυμελή οικογένειά του - επτά μικρά παιδιά και τη γυναίκα του - για ένα τόσο  μακροχρόνιο ταξίδι. Για το λόγο αυτό εύρισκε διάφορες δικαιολογίες. Έλεγε π.χ. ότι δήθεν τα μηχανήματα μπορεί να του κρατήσουν τη φωνή ή ότι δεν μπορούσε να δεχτεί να τον ακούει κάποιος ότι ώρα ήθελε. Κι έτσι πώς να διασωθούν ηχητικές μαρτυρίες της τέχνης του, αφού δεν καταγράφηκαν.
   
    Όμως υπήρξαν ζωντανές μαρτυρίες, προφορικές και γραπτές, όπως ξέρεις, που βεβαιώνουν, που τον τοποθετούν στο Πάνθεον των σημαντικών καλλιτεχνών της Σμύρνης.      Δεν είχα ακούσει ποτέ τον πατέρα μου, ή τους θείους μου να αναφέρουν ότι ο παππούς ο Βαγγέλης έπαιζε σαντούρι. Βέβαια δεν το αποκλείω. Σαντούρι έπαιζε ο πατέρας μου.

   Χαρακτηριστικά μας έλεγε ότι για να μάθει σαντούρι ξόδεψε τόσα χρήματα όσα για να κτίσει κανείς ένα σπίτι εκείνη την εποχή. Η αγάπη του πατέρα μου για αυτό το μουσικό όργανο, ίσως να είχε δημιουργηθεί, όπως συμβαίνει συνήθως στα παιδιά,  βλέποντας τον πατέρα του  να παίζει το  σαντούρι. Μπορεί να ήταν και σαντουριέρης. Για να το γράφουν κάτι θα ξέρουν.  

   Luthier School:   Τελικά ο τραγουδιστής της Σμύρνης, ο Βαγγέλης ο «ψεύτης», δεν ήρθε στην Ελλάδα. Χάθηκε στην καταστροφή της Σμύρνης.  Γνωρίζεις κάτι σχετικό με τον χαμό του; 

   Θ.Ι: Ο παππούς ο Βαγγέλης είχε συγκεντρώσει την οικογένειά του και μαζί με τους άλλους  Έλληνες  που «συνωστίζονταν στο λιμάνι της Σμύρνης»  περίμενε να έρθει η σειρά του ώστε μαζί με την οικογένειά του,  να μπει στη βάρκα, που θα τους πήγαινε στα καράβια που περίμεναν στ’ ανοιχτά του λιμανιού, για να τους μεταφέρουν στην Ελλάδα.

    Ο παππούς ο Βαγγέλης είχε εφτά παιδιά. Τέσσερα αγόρια και τρία κορίτσια. Το πιο μικρό, η θεία Βαγγελιώ,  μωρό ακόμα το είχε στην αγκαλιά της η γιαγιά η Στέλλα. Αυτό κάποια στιγμή άρχισε να κλαίει και να ζητάει επίμονα νερό. Ο παππούς έκαμε να πάει να φέρει νερό. Η γιαγιά του ζήτησε να μείνει κοντά τους . Το μωρό συνέχιζε να κλαίει όλο πιο επίμονα και παρακλητικά να ζητάει νερό . Ο παππούς  υποχωρώντας στα παρακάλια του μωρού έφυγε από κοντά τους για να πάει να του φέρει νερό. Αυτό ήτανε. Από κει και πέρα δεν τον ξαναείδανε.

    Το τι είχε συμβεί το διηγήθηκαν αργότερα στον πατέρα μου και στους θείους μου,  γνωστοί του παππού που ήταν μάρτυρες του χαμού του. Ο παππούς ο Βαγγέλης έφυγε για να φέρει νερό. Μέσα σε κείνη την κοσμοχαλασιά λογικό ήταν να αργήσει να γυρίσει. Ήρθε η σειρά της γιαγιάς να μπει στη βάρκα. Τι να έκανε;  Mέσα σε κείνη τη συμφορά που τους είχε βρει, έπρεπε να σώσει τα παιδιά της. Μπήκε στη βάρκα με τα παιδιά για τα καράβια. Προφανώς ο παππούς όταν γύρισε, οι γνωστοί, να του  είπανε ότι η γυναίκα του και τα παιδιά του, είχαν πλέον επιβιβαστεί  σε κάποιο από τα πλοία.

   Μπήκε κι αυτός με τη σειρά του σε μια βάρκα η οποία είχε σχεδόν γεμίσει. Ο παππούς προκειμένου να εξυπηρετηθούν κι άλλοι προς φυγή άνθρωποι, προσπάθησε να περάσει σε μια άλλη βάρκα που είχε πλευρίσει αυτή στην οποία βρισκότανε. Με λίγα λόγια βρέθηκε να πατάει σε δυο βάρκες. Οι βάρκες  άνοιξαν και ο παππούς βρέθηκε στη θάλασσα. Κι έτσι  εκεί στο λιμάνι της Σμύρνης, στο τέλος του θέρους του 1922,  χάθηκε ο Βαγγέλης ο «ψεύτης».            




   Luthier School:   Σαν εγγονός του Βαγγέλη του Ισιδώρου ποια είναι η άποψη σου για το ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι; Πιστεύεις πως τα αριστουργήματα του παρελθόντος « η αχάριστη» του Βασίλη Τσιτσάνη ή « η Φραγκοσυριανή» του Μάρκου Βαμβακάρη μπορούν να γραφτούν στις μέρες μας; 

   Θ.Ι:  Το ρεμπέτικο, το λαϊκό τραγούδι  εξέφρασε τους αγώνες του λαού μας για την απελευθέρωση του από τον κατακτητή, τους αγώνες του ενάντια στην εκμετάλλευση. Τραγούδησε τον καημό της ξενιτιάς, την λεβεντογένα φτωχολογιά,  ύμνησε τον έρωτα, αφηγήθηκε με το τραγούδι τα βάσανα, τις  χαρές  και τις ελπίδες  των ανθρώπων του μόχθου, την  περιθωριοποίηση. Σαν μια πηγή  όπου ξαποσταίνουν οι οδοιπόροι,  δρόσισε τους  αγωγιάτες της ζωής. Το ρεμπέτικο, είτε έτσι, είτε αλλιώς,  σαν συγκεκριμένο είδος τραγουδιού, αποτελεί σημαντικό μέρος της ιστορίας του λαϊκού μας τραγουδιού, αλλά και της μουσικής μας παράδοσης.

    Χαρακτηριστικό των μεγάλων δημιουργών, εκτός από το καθαυτό έργο τους, είναι και το άνοιγμα καινούργιων δρόμων στην τέχνη. Ο Β. Τσιτσάνης και ο Μάρκος Βαμβακάρης ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία. Πάνω στους δρόμους που αυτοί χάραξαν, γράφτηκαν  σημαντικά λαϊκά μουσικά έργα. (Μ.  Θεοδωράκης, Μ. Χατζηδάκης, Σταύρος Ξαρχάκος, Μάνος Λοΐζος,  Άκης Πάνου κ.ά.), μέσα από τα οποία πέρασαν  στο λαό, τα έργα  των μεγάλων Ελλήνων ποιητών του 20ου αιώνα και όχι μόνο. 

   Luthier School:    Ενώ σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες η πολιτεία δείχνει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την μελέτη του ρεμπέτικου τραγουδιού στην χώρα μας η μελέτη, έρευνα, καταγραφή της ρεμπέτικης ιστορίας, του λαϊκού πολιτισμού, των ηχητικών ντοκουμέντων, γίνεται από ελάχιστους ιδιώτες ερευνητές όπως,  ο αείμνηστος Ηλίας Πετρόπουλος, Κώστας  Χατζηδουλής, Παναγιώτης Κουνάδης.  Είμαστε λίγο φωτοσβέστες ή μου φαίνεται; 

   Θ.Ι:  Δε λες πάλι καλά. Πολλές φορές,  κατά την διάρκεια της δημιουργίας και κατοχύρωσης  του, το ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι όχι μόνο δεν υποστηρίχθηκε, αλλά όπως είναι γνωστό διώχθηκε  με  πάρα πολλούς τρόπους (λογοκρισία, απαγόρευση διαφήμισης του από το ραδιόφωνο, κλπ.)  έως και  με απαγόρευσή του (Μεταξάς -Χούντα). 

    Η γενίκευση που κάνεις (είμαστε λίγο φωτοσβέστες;) δεν ανταποκρίνεται στην κοινωνική μας πραγματικότητα. Δεν μπορεί  ο ελληνικός λαός, προ πάντων σήμερα, να δεχτεί  τις  μεθοδεύσεις,  ( κυβέρνησης και  ΜΜΕ)  διάχυσης των αθλιοτήτων της τάξης των εκμεταλλευτών, σε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία. 

   Στο λαό επιβάλλεται μέσω των ιδεολογικών μηχανισμών του κράτους, και στην τέχνη,  η πολιτική της κυρίαρχης τάξης.  Η ελληνική κοινωνία είναι ταξική. Που σημαίνει χωρισμένη σε εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους. Η αστική τάξη αντιμετώπισε ιστορικά, εκτός από την πρώτη περίοδο εμφάνισής της, όπως ήταν «φυσικό» εχθρικά την τέχνη, γιατί γνωρίζει ότι η τέχνη δεν είναι μόνο αντικείμενο αισθητικής απόλαυσης και ψυχαγωγίας, όπως υποκριτικά θέλει να μας κάνει να πιστέψουμε, αλλά μέσο γνώσης της ζωής, μέσο αποκάλυψης της βαθύτερης ουσίας της και κατά συνέπεια, όπως είχε πει  ο Γιάννης Ρίτσος  «… ένας οδηγός μάχης κι ευτυχίας, ένα όπλο στα χέρια του λαϊκού αγωνιστή και μια σημαία στα χέρια της Ελευθερίας», δηλαδή  ένα «εργαλείο» στα χέρια του λαού για την ανατροπή της. Έχει λοιπόν βάση η εχθρότητα της αστικής τάξης προς την τέχνη. Αλλά και όλη την ευθύνη για την υποβάθμισή της. 

   Luthier School:    Τι θα συμβούλευες τους αναγνώστες του ιστολογίου μου σχετικά με την τέχνη; Η τέχνη τελικά μπορεί να σταθεί αρωγός στην διατήρηση της ταυτότητας του λαού μας, τα έργα της μπορούν να μιλήσουν ξανά στην ψυχή του Έλληνα;

   Θ.Ι: Η τέχνη είναι ένα μεγάλο ζήτημα. Η προσέγγιση της τέχνης όπως και με άλλα παρόμοια   ζητήματα πρέπει να γίνεται μέσω της γνώσης.   Το ερώτημα νομίζω, που έχει σημασία είναι: Τι είναι η τέχνη και ποιος ο ρόλος της στην κοινωνική εξέλιξη;   

    Ξεπερνώντας την εκχυδαϊσμένη αντίληψη ότι η τέχνη είναι ένα μέσο διασκέδασης ή φυγής από την πραγματικότητα η ακόμα μόνο αισθητικής απόλαυσης  και  ψυχαγωγίας,  θα έλεγα ότι σε πρώτη ανάγνωση, τέχνη είναι η αναγωγή των ανθρώπινων συναισθημάτων σ’ ένα σύστημα αισθητικών μορφών. Ένα μέσο για τη μετάδοση των ατομικών συναισθημάτων, στο κοινωνικό σύνολο. Δηλαδή το μέσο με το οποίο ο καλλιτέχνης μεταδίδει, «κοινωνικοποιεί» τα συναισθήματά του, τη συγκινησιακή του φόρτιση.

   Η τέχνη όμως έχει βαθύτερη σημασία. Και για να αντιληφθεί κανείς την βαθύτερη ουσία της τέχνης δεν αρκεί μόνο η γνώση, πρέπει και να το θέλει. Έχει να κάνει και με τη θέση που παίρνει  απέναντι στην κοινωνική πραγματικότητα. Με λίγα λόγια, η τέχνη αποτελεί τμήμα του εποικοδομήματος, είναι μορφή κοινωνικής συνείδησης και αντανακλά τις οικονομικές (παραγωγικές σχέσεις) και κοινωνικές πραγματικότητες που συγκροτούν τη βάση. Και αφού η σχέση βάσης - εποικοδομήματος είναι διαλεκτική και αμφίδρομη, με τη σειρά της και η τέχνη, όπως σου είπα,  μπορεί να επιδράσει στις κοινωνικές και οικονομικές σχέσεις, εκφράζοντας ιδέες και διαμορφώνοντας συνειδήσεις.

   Όχι λοιπόν η τέχνη έτσι γενικά και αόριστα, αλλά η τέχνη ως μορφή κοινωνικής συνείδησης. Κατά συνέπεια η λαϊκή, η στρατευμένη στο πλευρό του λαού, δηλαδή η τέχνη που εκφράζει τις αντιλήψεις και τους πόθους του λαού για μια καλύτερη ζωή, μπορεί να σταθεί αρωγός, όχι μόνο στην διατήρηση της ταυτότητας του λαού μας, αλλά στον αγώνα της εργατικής τάξης, των εργαζόμενων,  για την απελευθέρωση της κοινωνίας από τον καπιταλισμό. Για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.   

   Luthier School:   Θοδωρή σε ευχαριστώ για τον χρόνο που διέθεσες, για να μας πεις κάποια πράγματα, για ένα μεγάλο ρεμπέτη της Σμύρνης, για την τέχνη γενικότερα,   που ελπίζω να γίνουν εφαλτήριο για μια πιο ενδελεχή έρευνα επί αυτών των θεμάτων.


   Θ.Ι: Και εγώ σε ευχαριστώ ,και σου εύχομαι καλή συνέχεια!